ศาลจังหวัดสิงห์บุรี  เดิมเรียกว่า “ศาลเมืองสิงห์บุรี”  หรือ “สิงคบุรี”  มีฐานะเป็นศาลหัวเมืองที่จัดตั้งขึ้นรวมอยู่ในศาลมณฑลกรุงเก่า ซึ่งต่อมาเปลี่ยนเรียกชื่อเป็น “ศาลมณฑลอยุธยา” เมื่อวันที่  15 พฤศจิกายน 2441 (ร.ศ.117) มีผู้พิพากษา 2 คน คือ หลวงมหาดไทยและหลวงรามฤทธิรงค์ แต่ไม่ปรากฏหลักฐานใดว่าที่ทำการศาลเมืองสิงห์บุรีขณะนั้นตั้งขึ้นที่ใดและมีลักษณะการก่อสร้างเป็นแบบใด คงปรากฏหลักฐานต่อมาเพียงว่า เมื่อเดือนมิถุนายน ปี 2447 (ร.ศ.123) ปลัดทูลฉลองกระทรวงยุติธรรมได้ทำหนังสือขอพระราชทานกราบทูล พระเจ้าลูกยาเธอกรมหมื่นจันทบุรีนฤนาถ เพื่อของบประมาณตั้งศาลเมืองสิงห์บุรีและเริ่มดำเนินการก่อสร้าง สันนิษฐานว่าใช้แบบแปลนการก่อสร้างทรงเดียวกับศาลเมืองเพชรบุรีและราชบุรี และก่อสร้างแล้วเสร็จ เปิดทำการในสมัยรัชกาลที่ 6 ปีพ.ศ. 2453 (ร.ศ.129)

               ศาลเมืองสิงห์บุรีสร้างขึ้นบนที่ดินราชพัสดุมีเนื้อที่ 1 ไร่ 82 ตารางวา ตั้งอยู่ที่ตำบลบางพุทรา อำเภอเมืองสิงห์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี อยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาในแนวเดียวกับศาลากลางจังหวัดสิงห์บุรี ซึ่งสร้างขึ้นภายหลังเมื่อปี 2454 (ร.ศ.130) อาคารศาลเป็นผนังก่ออิฐ ถือปูน มีบัลลังก์เดียวอยู่ด้านหน้า ห้องจ่าศาลกับเสมียนพนักงานรวมกัน 1 ห้อง ห้องเก็บสำนวน 1 ห้อง ด้านหลังกั้นเป็นห้องทำงานผู้พิพากษา 1 ห้อง มีระเบียง 2 ข้างของห้องพิจารณาเดินได้รอบ ด้านหน้าตอนบนมีหน้ากระจังและมีตราแผ่นดินสมัยรัชกาลที่ 5 

              ต่อมาได้สร้างห้องพักพยาน 1 หลัง ห้องขัง 1 หลัง อยู่ด้านหลังของอาคาร จนราวปี พ.ศ.2503  ได้มีการต่อเติมดัดแปลงระเบียงด้านข้างทั้ง 2 ด้านของห้องพิจารณาขึ้นเป็นห้องทำงานของเจ้าหน้าที่ธุรการ และใช้เป็นบัลลังก์พิจารณาคดีอีกด้วย ศาลเมืองสิงห์บุรีเปลี่ยนชื่อเป็น ศาลจังหวัดสิงห์บุรี  โดยประกาศกระทรวงยุติธรรมเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน 2459  เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแก้ไขระเบียบการปกครองและจัดแบ่งส่วนราชการใหม่ให้เปลี่ยนคำว่า “เมือง” เป็น “จังหวัด”  สำหรับอำนาจในการพิจารณาพิพากษาคดีคงเป็นไปตามพระธรรมนูญศาลยุติธรรม ร.ศ. 127 

              กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษาเมื่อปี พ.ศ.2535 ต่อมา ศาลจังหวัดสิงห์บุรีได้ย้ายที่ทำการไปตั้งอยู่ ณ บริเวณศูนย์ราชการ จึงได้มีการส่งมอบอาคาร ครุภัณฑ์และวัตถุโบราณซึ่งอยู่ในความดูแลรักษาของศาลจังหวัดสิงห์บุรีให้ศาลจังหวัดสิงห์บุรีแผนกคดีเยาวชนและครอบครัว(ปัจจุบันเป็นศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดสิงห์บุรี) เป็นผู้ดูแลตั้งแต่ปี พ.ศ. 2544 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน

ภาพบริเวณด้านหน้าอาคารศาลจังหวัดสิงห์บุรี (หลังเก่า) ก่อนการปรับปรุง
ด้านหน้าตอนบนมีกระจังหน้า มีตราแผ่นดินสมัยรัชกาลที่ 5

ภาพบริเวณด้านหน้าอาคารศาลจังหวัดสิงห์บุรี (หลังเก่า) หลังได้รับการปรับปรุง
ด้านหน้าตอนบนมีกระจังหน้า มีตราแผ่นดินสมัยรัชกาลที่ 5

ห้องทำงานภายในอาคารศาลจังหวัดสิงห์บุรี (หลังเก่า)

ห้องพิจารณาคดี (บัลลังก์ 1) ตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าของอาคาร มีขนาดใหญ่

ห้องพิจารณาคดี (บัลลังก์ 2) ตั้งอยู่ทางด้านขวาของอาคารศาล (ยืนหันหน้าเข้าอาคาร)

ห้องพิจารณาคดี (บัลลังก์ 2) ตั้งอยู่ทางด้านขวาของอาคารศาล (ยืนหันหน้าเข้าอาคาร)

บริเวณกรอบเส้นสีแดง เคยใช้เป็นห้องพิจารณาคดี (บัลลังก์ 3)

ภาพภายหลังปรับปรุงจะมีลักษณะเปิดโล่ง

ด้านหลังกั้นเป็นห้องพักผู้พิพากษาหัวหน้าศาลและผู้พิพากษา

ด้านซ้ายของอาคาร (ยืนหันหน้าเข้าอาคาร) ใช้เป็นที่ทำงานสำหรับห้องจ่าศาลกับเสมียนพนักงานรวมกัน

 

 

 

กรงคัดสำนวน
เมื่อคู่ความขอตรวจดูสำนวนความและเอกสาร เจ้าหน้าที่จะนำสำนวนความและเอกสารใส่ในกรงคัดสำนวน โดยมีไม้ลักณะคล้ายไม้ตีระนาดใช้เปิดเอกสารอ่านทีละหน้าโดยไม่ให้มีการจับสำนวน